شکل گیری دلبستگی در کودک چهار مرحله دارد.
مرحله اول دلبستگی | مرحله پیش دلبستگی
اولین مرحله در ایجاد دلبستگی کودکان است که از زمان تولد تا سه ماهگی را در برمیگیرد. در این مرحله کودکتان متوجه محرکهای محیطی میشود اما نمیتواند یک فرد را از فرد دیگر تشخیص دهد. او در این مرحله میتواند به چهرههای افراد لبخند بزند و آواهای کودکانه (غان و غون) را سر دهد و یا با خارج شدن فرد از میدان بیناییاش شروع به گریه کردن بکند. استفاده از بازتاب نــوزادان تضمین میکند که دیگران با کودک بمانند و بخواهند با او تعامل کنند. با توجه به عدم توانایی کودک در تمییز افراد از هم، برایش فرقی نمیکند که چه کسی به مراقبت کردن از او بپردازد.
مرحله دو دلبستگی | دلبستگی در حال شکل گیری
مرحله دلبستگی در حال شکل گیری، سن سه تا شش ماهگی را شامل میشود. در این مرحله رشد ادراکی کودکتان نسبت به مرحله قبل بهتر شده است واکنشهای کودک در این مرحله انتخابیتر میشود و به محرکهای آشنا تمایل بیشتری دارد. کودکتان در این مرحله به شما به عنوان مراقب اولیه، بیشتر از دیگران واکنش نشان میدهد. در واقع کودک در این مرحله ترجیح میدهد در هنگام ناراحتی به وسیله افراد نزدیک و مادرش آرام شود. به همین دلیل آرام کــردن نوزاد توسط مراقب اصلی اش به سهولت انجام می شود.تمایز در نحوه ارتباط بین افراد آشنا با غریبه مهمترین دستاورد این مرحله است. حافظه نقش مهمی در این مرحله ایفا میکند. هرچقدر تواناییهای حافظه در کودکتان بیشتر شود، راحت تر چهره مادر را در ذهن خود ثبت میکند در نتیجه واکنش متفاوت تری را به شما نسبت به دیگران نشان میدهد. همین امر در مورد رشد شــناختی کودک نیز به وضوح قابل مشاهده است.
مرحله سوم دلبستگی | دلبستگی واضح
در مرحله دلبستگی واضح از مراحل دلبستگی در کودکان که در سن شش ماهگی تا 2-3 سالگی اتفاق میافتد، تواناییهای کودک در تمیز و تشخیص مادر بسیار بهتر میشود. کودک به شما توجه فعال کرده و از دیدنتان احساس شادی و لذت میکند. همچنین در نبود شما ناراحت میشود و ممکن است دچار اضطراب شود. این دلبستگی در کودکان زیر دو سال کاملا طبیعی است و در این مرحله مفهومی به نام “اضطراب جدایی” شکل میگیرد.
اضطراب جدایی یعنی اینکه کودک هنگام عدم حضور شما به شدت بی قرار و ناراحت شده و خواهان برگشت شماست. معمولا پس از مراجعت مادر این اضطراب کاهش پیدا میکند. اضطراب جدایی در این مرحله بهنجار است اما ممکن است ادامه یافته و یا در سنین بالاتر نیز دیده شود در آن صورت ممکن است منجر به اختلال اضطراب جدایی در کودکان شود.
مرحله چهارم دلبستگی | ایجاد ارتباط متقابل
مرحله ایجاد ارتباط متقابل، از 3-2 سالگی تا پایان کودکی است. در این مرحله قدرت تفکر و فهم کودک به نسبت مراحل قبل رشد یافته تر میشود. خردسال در این مرحله کودک به درجه ای از رشــد روانی و عاطفی رسیده است که میتواند علت بعضی از رفتارهای مادر را درک کند و متوجه احساسات و حالتهای او میشود. اکنون کودکتان درک میکند که چرا شما گاهی مجبور هستید او را ترک کنید.